Fotosentez

Yeryüzündeki bütün canlılar, yaşamlarını devam ettirebilmeleri için enerjiye ihtiyaç duyarlar. Canlılar, bitkiler de dahil olmak üzere bu enerjiyi bünyelerinde yaptıkları veya dışarıdan aldıkları organik besin maddelerinde depo edilmiş kimyasal gıda enerjisinden temin ederler. Bütün canlılar tarafından her gün, tonlarca kalori halinde kullanılan bu enerjinin kaynağı güneştir ve fotosentez esas olarak canlı organizmalara tek enerji giriş mekanizmasıdır. Güneşten 2-3 km eşdeğer enerji gelir 2-3 km’lik alana Hiroşima’ya atılan atom bombasına eşdeğer enerji gelir.

Bitkiler suyu yükseltgeyip CO₂’i indirgeyerek güneş enerjisini Organik Madde içinde kimyasal gıda enerjisine dönüştürür. Canlıların dış ortamdan aldıkları inorganik maddelerden gelişmeleri için zorunlu olan organik maddeleri yapmalarına “özümleme” (asimilasyon) denir. Bu işi kendileri yapan ve başka bir canlıdan organik maddeye gereksinmesi olmayan canlılar “ototrof” olarak tanımlanırlar. Tüm yeşil bitkiler bu yeteneğe sahiptir.

Bunun tersi Heterotrofidir. Bitkiler aleminde heterotrofi (klorofilsiz bitkiler) azdır. Ototrof canlılar, belirli bir enerjiden yararlanarak havadan aldıkları karbondioksiti indirgeyerek, kendileri için gerekli olan organik maddeleri yaparlar. Bu olaya “karbondioksit özümlemesi” adı verilir.

Bu iş için gerekli olan enerji güneşten sağlanıyorsa olaya “fotosentez” adı verilir. Bu olayda karbondioksit ile birlikte su da kullanılmaktadır. Yeşil olan tüm bitkiler fotosentez yaparak yaşamlarını bağımsız şekilde sürdürürler

Miktarları çok az olmakla beraber kimi canlılar yeşil renk maddesi içermelerine karşın sudan sağladıkları enerji ile karbondioksitten organik bileşikleri yapabilirler. Bu olaya “Kemosentez” adı verilir.

Klorofile sahip hücreler fotosentez sonucu ışık enerjisi karşısında karbondioksit ile suyu özümleyerek oksijeni bağımsız şekle dönüştürmek suretiyle kimi karbohidratları oluştururlar.

Kısaca ve basitçe fotosentez:

VEYA

Fotosentezde cereyan eden tepkimeler kimyasal yönden dikkate alınacak olursa fotosentez karbondioksit ile su arasında bir yükseltgenme-indirgenme tepkimesidir.

Suda bulunan hidrojen atomlarının karbondioksite taşınması nedeniyle fotosentezde kimyasal olarak karbondioksit indirgenir ve su yükseltgenir. Bu tepkime için gerekli enerji güneş enerjisinden sağlanır.